ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI NEDİR
ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI NEDİR

ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASI NEDİR? HANGİ DURUMLARDA AÇILIR? SÜREÇ NASIL YÜRÜR?

1. ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞÜYU) DAVASI NEDİR?
Ortaklığın giderilmesi davası, paylı ya da elbirliği mülkiyete konu bir malda, ortaklardan birinin ya da birkaçının başlatabileceği, ortaklığı sona erdirerek mülkiyetin bireysel hale getirilmesini sağlamaya yönelik bir dava türüdür. Uygulamada "izale-i şuyu davası" olarak da bilinmektedir.

2. HANGİ MAL VARLIKLARI İÇİN AÇILIR?

  • Taşınmazlar (arsa, tarla, konut, bağ vb.)

  • Taşınır mallar (araç, eşya vb.)

  • İntifa, süknâ, irtifak gibi paylı kullanıma konu haklar

3. KİMLER AÇABİLİR?
Paylı mülkiyet (ortak pay sahipliği) ya da elbirliği mülkiyette hissedar olan her ortak, diğer ortakların rızası olmasa da ortaklığın giderilmesi davası açabilir.

4. HUKUKİ DAYANAK VE YASAL MEVZUAT

  • 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK)

    • Madde 688-694: Paylı ve elbirliği mülkiyetin tanımı

    • Madde 698: Ortaklığın giderilmesi talebi ve paydaşın dilediği zaman bu hakkı kullanabilmesi

    • Madde 699: Aynen taksim veya satış yoluyla giderim

  • 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)

    • Madde 2: Sulh Hukuk Mahkemesi’nin görev alanı

    • Madde 316 ve devamı: Basit yargılama usulü

  • 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)

    • Madde 133: Mahkeme kararlı satışlarda uygulanacak ihale usulü

  • 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu

    • Madde 18/A: Taşınmazın paylaştırılması ve ortaklığın giderilmesi davaları, 01.09.2023 tarihinden itibaren zorunlu arabuluculuk kapsamındadır.

5. NASIL BİR YARGILAMA SÜRECİ İZLENİR?

  • Yetkili Mahkeme: Taşınmaz mallarda, taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi yetkilidir.

  • Dava Dilekçesi: Tüm ortaklar davalı gösterilir. Dava, aynen taksim ya da satış yoluyla giderim talebiyle açılabilir.

  • Arabuluculuk: 01.09.2023 tarihinden itibaren yürürlüğe giren düzenlemeye göre, taşınmazın paylaştırılmasına veya ortaklığın giderilmesine ilişkin davalarda zorunlu arabuluculuk şartı getirilmiştir. Bu nedenle dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulması zorunludur.

  • Keşif ve Bilirkişi: Mahkeme, taşınmazın taksiminin nasıl yapılabileceğine, taşınmazın taksime uygun olup olmadığına, taşınmazın değerine dair bilirkişi raporu alır.

  • Karar: Aynen taksim mümkünse bu yönde; değilse satış yoluyla ortaklığın giderilmesine karar verilir.

  • Satış (ihale) süreci: Sulh Hukuk Mahkemesi, satış yoluyla ortaklığın giderilmesine karar verir ve bu karar kesinleştikten sonra dosya, mahkemenin yargı çevresindeki İcra Müdürlüğü bünyesindeki Satış Memurluğu'na gönderilir. Bu aşamadan sonra, satış işlemi İcra ve İflas Kanunu’nun 133. maddesi uyarınca yürütülür. Satış memurluğu, taşınmaz için kıymet takdiri yaptırır, ilan verir ve genellikle e-ihale (açık artırma) sistemi üzerinden taşınmazın satışı gerçekleştirilir. İhaleye sadece üçüncü kişiler değil, hissedarlar da katılabilir ve ihaleye katılacaklarını mahkemeye önceden beyan etmeleri hak kaybını önleyebilir.

6. DAVACI – DAVALI AYRIMI VE GİDERLERİN PAYLAŞIMI
Ortaklığın giderilmesi davasında, paydaşlardan biri "davacı", diğer hissedarlar ise "davalı" sıfatıyla gösterilir. Ancak bu dava niteliği itibariyle bir hak iddiasından çok, mevcut mülkiyetin tasfiyesine yöneliktir. Bu nedenle Yargıtay ve ilk derece mahkemesi kararları dikkate alındığında:

  • Ortaklığın, üzerindeki hak ve yükümlülüklerle birlikte açık artırma yoluyla satış suretiyle giderilmesine karar verilir.

  • Satış bedelinden elde edilen gelir, mirasçılık belgesindeki ve tapu kaydındaki paylara göre paylaştırılır.

  • Satış Memuru, ayrı satış müdürlüğü yoksa mahkeme tarafından ilgili yazı işleri müdürleri arasından görevlendirilebilir.

  • Satış bedeli üzerinden tahsil edilen harç, hissedarlardan tapu kaydındaki hisseleri ve mirasçılık belgesindeki payları oranında alınarak hazineye gelir kaydedilir.

  • Yargılama giderleri (örneğin, başvuru harcı, tebligat, bilirkişi, keşif vb.) ilk etapta davacı tarafından karşılanır; ancak karar aşamasında satış bedelinin paylaştırılmasındaki oranlar esas alınarak davalı hissedarlardan tahsil edilip davacıya iade edilir.

  • Avukatlık vekalet ücreti, yine satış bedelinin paylaştırılmasındaki oranlar dikkate alınarak, davalılardan tahsil edilip davacıya ödenir; davacının kendi hissesine düşen miktar ise kendi üzerinde bırakılır.

    Örnek bir Ortaklığın Giderilmesi Davası Dilekçesi:

    T.C. [YETKİLİ] SULH HUKUK MAHKEMESİ’NE

    (Taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi)

    DAVACI :
    Adı Soyadı: [Adınız]
    T.C. Kimlik No: [T.C. No]
    Adres: [Adres bilgisi]

    VEKİLİ :
    Av. Onur KÜÇÜKYETİM
    Adres: [Avukat adresi]

    DAVALILAR :

    1. [Adı Soyadı] – [Adres]

    2. [Adı Soyadı] – [Adres]
      … (Tüm hissedarlar listelenmelidir.)

    KONU :
    Paylı mülkiyete konu taşınmazın aynen taksiminin mümkün olmaması nedeniyle, satış yoluyla ortaklığın giderilmesi talebimizdir.

    AÇIKLAMALAR :

    1. Müvekkilim, [il – ilçe – köy/mahalle – ada – parsel] bilgileriyle tapuda kayıtlı bulunan taşınmazda [1/4] oranında hissedardır.

    2. Anılan taşınmazda, davalılar ile birlikte paylı mülkiyet ilişkisinde olup, taraflar arasında taşınmazın fiili veya hukuki taksimi mümkün olmamıştır.

    3. Taşınmazın aynı şekilde taksimine olanak bulunmadığı, emsal kararlar, fiziki koşullar ve kullanım şekli göz önünde bulundurulduğunda ortadadır.

    4. Bu nedenle, Türk Medeni Kanunu m.698 ve 699 uyarınca taşınmazın üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesi gerekmektedir.

    5. Dava konusu, 6325 sayılı Kanun’un 18/A maddesi uyarınca zorunlu arabuluculuğa tabi olduğundan arabuluculuk süreci tamamlanmış olup anlaşmaya varılamadığına dair son tutanak ektedir.

    HUKUKİ NEDENLER :
    4721 sayılı TMK m.688 ve devamı, 6100 sayılı HMK, 6325 sayılı Kanun m.18/A ve sair ilgili mevzuat.

    DELİLLER :

    • Tapu kayıtları,

    • Mirasçılık belgeleri (varsa),

    • Keşif ve bilirkişi raporları,

    • Zorunlu arabuluculuk son tutanağı,

    • Tanık beyanları ve sair yasal her türlü delil.

    SONUÇ VE İSTEM :

    Açıklanan nedenlerle;

    1. Dava konusu taşınmazda aynen taksim mümkün olmadığından, ortaklığın İİK m.133 kapsamında açık artırma ile satış yoluyla giderilmesine,

    2. Satış bedelinin taraflara tapu kayıtlarındaki hisseleri oranında ödenmesine,

    3. Yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin pay oranlarına göre davalılara yükletilmesine,

    4. Fazlaya dair her türlü dava ve talep hakkımız saklı kalmak kaydıyla, yargılama giderleri ve vekalet ücretiyle birlikte, davamızın kabulüne karar verilmesini arz ve talep ederiz.

    DAVACI VEKİLİ
    Av. Onur KÜÇÜKYETİM
    (İmza)

ÖRNEK: ÖZET BİLİRKİŞİ RAPORUNA KARŞI BEYAN DİLEKÇESİ

Mahkeme nezdinde sunulan bilirkişi raporunda yer alan m2 birim fiyatları, emsal piyasa koşulları göz ardı edilerek belirlenmiştir. 112 ada 6 parsel için 55 TL/m2 takdir edilmiş olup, yakın mevki ve aynı nitelikteki diğer parseller 85 TL/m2 üzerinden değerlendirilmiştir. Bu durum Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırıdır. Belirtilen parselin değerinin 85 TL/m2 olarak düzenlenmesini ve raporun bu yönde düzeltilmesini talep ediyoruz.

ÖRNEK: ÖZET SATIŞ ÖNCESİ ÖNCELİK (PAYDAŞ) HAKKI BEYANI

"Davalı hissedarlardan biri olarak, İzale-i Şuyu davası sonucunda satış kararı kesinleşirse, 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 698, 699 ve 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK) – m.133 uyarınca, ihaleye katılma ve payı devralma irademin bulunduğunu beyan ederim. Diğer payların üçüncü kişilere geçmesini istememekteyim."

Bu makale, izale-i şuyu davalarında süreçleri anlamak isteyen hem vatandaşlar, hem de uygulamacılar için yol gösterici niteliktedir. Daha fazla bilgi ve örnek dilekçeler için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kategoriler

https://onurkucukyetim.av.tr/